Перевод: с английского на все языки

со всех языков на английский

Со всех языков на:
Английский
С английского на:
Все языки
Албанский
Русский

plug-in security card

Толкование Перевод

1 plug-in security card

Безопасность: вставная плата безопасности

Универсальный англо-русский словарь > plug-in security card
2 plug-in security card

вставная плата безопасности

Англо-русский словарь по компьютерной безопасности > plug-in security card
3 card

карта; карточка; плата

- access card

- access control card

- active card

- advanced card

- bank card

- capacitive card

- chip-in card

- computerized card

- contact smart card

- counterfeit card

- embossed card

- encoded card

- IC card

- identification card with cryptographic protection

- ID card

- identifying card

- identity card

- insertion card

- integrated circcuit card

- intelligent card

- key card

- key punched card

- laser card

- magnetically coded card

- magnetic striped card

- memory card

- multifunction card

- multitask card

- network adapter card

- optical memory card

- personal identification number card

- personal key card

- plug-in security card

- punched card

- RSA card

- secure card

- single-function card

- smart card

- super smart card

- tamper-proof card

- token card

- watermark card

- wired logic smart card

Англо-русский словарь по компьютерной безопасности > card
4 card

1) карта

2) карда
3) кардный
4) кардовать
5) кардолента
6) карточный
7) крамповать
8) начесать
9) начесывать
10) перфокартный
11) текстильный
12) чесальный аппарат
13) <comput.> плата
14) билет
15) карточка
16) перфокарта
– card catalogue
– card covering
– card field
– card file
– card fillet
– card game
– card hopper
– card interpreter
– card punch
– card sliver
– card sorter
– card sorting
– circuit card
– clearance card
– code in card
– court card
– double-worsted card
– felt card
– magnetic card
– pattern card
– permissive card
– plain card
– plane card
– plug-in card
– program card
– punch card
– punched card
– roller card
– roller top card
– security card
– single-cylinder card
– stack card
– stripper card
– summary card
– tabulating card
– test card
– time card
– time-clock card
– wadding card
– wire card
– worsted card

bearing indicator card — <aeron.> шкала курсов

card punching unit — блок пробивки перфокарт

compass card settles — картушка успокаивается

compass correction card — девиационный график

compass deviation card — <aeron.> график девиации

guide card through — направляющая для вставки плат

matched punch card — парная перфокарта

punch card design — макет перфокарты

punch card jam — замятие перфокарты

punch into card — пробивать на перфокарте

punched card terminal — перфокартный терминал

read punch card — считывать перфокарту

rotating compass card — азимутальная подвижная шкала

unmatched punch card — непарная перфокарта

Англо-русский технический словарь > card
5 system

система; установка; устройство; ркт. комплекс

"see to land" system — система посадки с визуальным приземлением

A.S.I. system — система указателя воздушной скорости

ablating heat-protection system — аблирующая [абляционная] система тепловой защиты

ablating heat-shield system — аблирующая [абляционная] система тепловой защиты

active attitude control system — ксм. активная система ориентации

active water recovery system — активная система восстановления воды

adaptive flight control system — самонастраивающаяся система управления ЛА

adaptive model following system — самонастраивающаяся система с эталонной моделью

aerial fire support system — система огневой поддержки с воздуха

aft-end rocket ignition system — система воспламенения заряда с задней части РДТТ [со стороны сопла]

afterburner fuel plumbing system — система топливоподачи форсажной камеры

air cushion landing system — система посадки на воздушную подушку

air jet nozzle control system — газоструйная система управления (ЛА)

air raid warning system — система оповещения о воздушном нападении

airborne night vision system — бортовая система ночного видения

airborne target location system — бортовая система обнаружения целей

aircraft fire suppression system — система тушения пожара с ЛА

aircraft response sensing system — система измерений параметров, характеризующих поведение ЛА

aircraft-carried earth axis system — связанная с ЛА земная система координат

air-inlet bypass door system — дв. система перепуска воздуха на входе

antiaircraft guided missile system — ракетная система ПВО; зенитный ракетный комплекс

antiaircraft guided weapons system — ракетная система ПВО; зенитный ракетный комплекс

armament and navigation system — прицельно-навигационная система

attenuated intercept satellite rendez-vous system — система безударного соединения спутников на орбите

attitude and azimuth reference system — система измерения или индикации углов тангажа, крена и азимута

automatic departure prevention system — система автоматического предотвращения сваливания или вращения после сваливания

automatic drift kick-off system — система автоматического устранения угла упреждения сноса (перед приземлением)

automatic flight control system — автоматическая система управления ЛА

automatic hovering control system — верт. система автостабилизации на висении

automatic indicating feathering system — автоматическая система флюгирования с индикацией отказа (двигателя)

automatic mixture-ratio control system — система автоматического регулирования состава (топливной) смеси

automatic parachute deployment system — автоматическая система ввода парашюта

automatic pitch control system — автомат тангажа; автоматическая система продольного управления [управления по каналу тангажа]

automatic scan monitoring system — автоматическая сканирующая система контроля

automatic speed brake retraction system — система автоматической уборки воздушных тормозов

B.L.C. high-lift system — система управления пограничным слоем для повышения подъёмной силы (крыла)

backpack life support system — ксм. ранцевая система жизнеобеспечения

ballistic missile early warning system — система дальнего обнаружения баллистических ракет

beam-rider (control, guidance) system — ркт. система наведения по лучу

biological life support system — биологическая система жизнеобеспечения

bioregenerative life support system — биорегенеративная система жизнеобеспечения

biowaste electric propulsion system — электрический двигатель, работающий на биологических отходах

blowing boundary layer control system — система управления пограничным слоем путем сдува

bob weight feel system — система загрузки с противовесом (в системе управления)

bomb bay door system — система управления створками бомбового отсека

buddy (refueling, tank) system — (подвесная) автономная система дозаправки топливом в полете

cabin pressure control system — система регулирования давления в кабине

carbon dioxide management system — система регулирования концентрации углекислого газа

carbon dioxide removal system — система удаления углекислого газа

closed respiratory gas system — регенерационная система жизнеобеспечения (в гермокабине)

closed(-circuit, -cycle) system — замкнутая система, система с замкнутым контуром или циклом; система с обратной связью

closed-cycle life support system — система жизнеобеспечения с замкнутым циклом

closed-loop life support system — система жизнеобеспечения с замкнутым циклом

control and reporting system — система управления и оповещения

Cooper-Harper pilot rating system — система баллов оценки ЛА лётчиком по Куперу — Харперу

cryogenic life support system — криогенная система жизнеобеспечения

deployable aerodynamic deceleration system — развёртываемая (в атмосфере) аэродинамическая тормозная система

depressurize the fuel system — стравливать избыточное давление (воздуха, газа) в топливной системе

driver gas heating system — аэрд. система подогрева толкающего газа

drone flight control system — система управления полётом беспилотного ЛА

drone formation flight system — система управления полётом беспилотных ЛА в строю

dry sump (lubrication) system — дв. система смазки с сухим картером [отстойником]

dual sequence ejection system — система последовательного катапультирования двух кресел

dual system of runways — система параллельных впп

earthbound coordinate system — земная система координат

ecliptic system of coordinates — эклиптическая система координат

elastomeric thermal shield system — эластомерная теплозащитная система

electric thrust control system — электрическая система регулирования тяги

electrically controlled antiskid system — автомат торможения с электроуправлением

electrically powered hydraulic system — электронасосная гидросистема (в отличие от гидросистемы с насосами, приводимыми от двигателя)

encapsulated flight control system — система управления ЛА из закрытой капсулы (лётчика)

engine bay cooling system — система охлаждения двигательного отсека

engine fuel control system — система регулирования подачи топлива к двигателю

engine fuel distribution system — топливораспределительная система двигателя

environmental thermal control system — система терморегулирования окружающих условий

equatorial coordinate system — экваториальная система координат

exhaust nozzle actuation system — система привода (створок) сопла

exponential control flare system — система выравнивания с экспоненциальным управлением (перед приземлением)

external fuel transfer system — система перекачки топлива из дополнительных баков в основные

final stage guidance system — система наведения на конечном участке

fixed system of coordinates — неподвижная система координат

flight augmentation control system — система автостабилизации ЛА

flight instrument warning system — система сигнализации о неисправностях пилотажных приборов

flight path control system — система управления траекторией полёта

flight plan interphone system — диспетчерская система связи

flywheel attitude control system — ксм. инерционная система ориентации

fuel (contents) gauging system — топливоизмерительная система

fuel quantity indicating system — система индикации (остающегося) запаса топлива

fuel tank inerting system — система нейтрального газа

fully powered control system — (необратимая) бустерная система управления

galactic system of coordinates — галактическая система координат

gas-ejection attitude control system — ксм. газоструйная система ориентация

gas-jet attitude control system — ксм. газоструйная система ориентация

gimballess inertial reference system — бесплатформенная инерциальная система отсчёта

glow plug ignition system — система зажигания с запальными свечами накаливания

ground proximity extraction system — система извлечения грузов из самолёта, пролетающего на уровне земли

head-up display landing system — система посадки с использованием индикации на лобовом стекле

helicopter capsule escape system — система аварийного покидания кабины вертолёта

heliocentric system of coordinates — гелиоцентрическая система координат

high-performance thermal protection system — система теплозащиты с высокими характеристиками

historical data recording system — система записи данных по времени

holographic flow visualization system — голографическая система визуализации потока

hot bleed air antiicing system — противообледенительная система с отбором горячего воздуха

hot-air balloon water recovery system — система спасения путем посадки на воду с помощью баллонов, наполняемых горячими газами

hydrogen fueled propulsion system — двигательная установка на водороде

hypersonic air data entry system — система для оценки аэродинамики тела, входящего в атмосферу планеты с гиперзвуковой скоростью

igh-temperature fatigue test system — установка для испытаний на выносливость при высоких температурах

infinitely variable reheat system — форсажная система со всережимным регулированием (тяги)

inflight emergency starting system — система аварийного запуска (двигателя) в полете

infrared radiation (detection) system — система обнаружения ИК-излучения

injection nozzle control system — система регулирования сопла введением жидкости или газа

integrated life support system — интегральная система жизнеобеспечения

interceptor (directing, vectoring) system — система наведения перехватчиков

ion electrical propulsion system — ксм. ионная двигательная установка

isotope-heated catalytic oxidizer system — система каталитического окислителя с нагревом от изотопного источника

jet vane actuation system — ркт. система привода газового руля

laminar flow control system — система искусственной ламинаризации обтекания

laminar flow pumping system — система насосов [компрессоров] для ламинаризации обтекания

launching range safety system — система безопасности ракетного полигона; система обеспечения безопасности космодрома

leading edge slat system — система выдвижных [отклоняемых] предкрылков

learning flight control system — учебная система управления ЛА

left-handed system of coordinates — левая система координат

lift cruise (propulsion) system — силовая установка с подъёмными и маршевыми двигателями

longitudinal static stability augmentation system — система продольной автостабилизации

long-range missile detection system — система дальнего обнаружения ракет

low-altitude parachute extraction system — система беспосадочного десантирования грузов с малых высот с использованием вытяжных парашютов

low-level terrain avoidance system — система обхода препятствий в полете на малых высотах

low-light level television system — телевизионная система для условий слабой освещённости

lunar module environmental control system — система контроля окружающих условий лунного отсека

lunar obstacle detection system — система обнаружения препятствий на лунной поверхности

lunar rover deployment system — система развёртывания лунохода в рабочее положение

magnetic attitude control system — ксм. магнитная система ориентации

magnetically slaved compass system — курсовая система с магнитной коррекцией, гироиндукционная курсовая система

main rotor control system — система управления несущим винтом

maneuver cemand control system — система управления с заданными границами маневренности

manned aerial weapons system — пилотируемая авиационная система оружия

manned orbital weapons system — пилотируемая орбитальная система оружия

manned space support system — пилотируемый (транспортный) КЛА для обеспечения космической станции

manned spacecraft environmental control system — система жизнеобеспечения экипажа КЛА

manned strategic weapon system — пилотируемая система оружия стратегического назначения

mass flow measuring system — система измерения массового расхода

mass-expulsion attitude control system — система ориентации за счёт истечения массы (газа, жидкости)

mass-motion attitude control system — ксм. система ориентации за счёт перемещения масс

mass-shifting attitude control system — ксм. система ориентации за счёт перемещения масс

missile launch detection system — система обнаружения пуска ракет

monopropellant rocket propulsion system — двигательная установка с ЖРД на унитарном [однокомпонентном] топливе

nitrogen jet control system — газоструйная система управления на сжатом азоте

nose-tow system for catapulting — система катапультирования (самолёта) за носовую стойку шасси

nucleonic propellant gauging and utilization system — система измерения и регулирования подачи топлива с использованием радиоактивных изотопов

open(-circuit, -cycle) system — открытая [незамкнутая] система, система с незамкнутым контуром или циклом; система без обратной связи

orbital attitude control system — система ориентации в орбитальном полете

panelized thermal protection system — панельная система теплозащиты

parachute low-altitude delivery system — система парашютного десантирования грузов с малых высот

parked aircraft security system — система охранной сигнализации ЛА на стоянке

passive thermal protection system — пассивная система тепловой защиты

passive water recovery system — пассивная система восстановления воды

personal life support system — индивидуальная система жизнеобеспечения

photosynthetic life support system — фотосинтетическая система жизнеобеспечения

pilot-controllable parachute descent system — управляемая парашютная система посадки

planet drag brake system — система аэродинамического торможения в окрестности планеты

planetary entry parachute system — парашютная система входа в атмосферу планеты

plenum chamber burning system — дв. система сжигания топлива во втором контуре

point air defense system — объектовая система ПВО

portable life support system — портативная система жизнеобеспечения

positioning system for the landing gear — система регулирования высоты шасси (при стоянке самолёта на земле)

precision emitter location system — система точного наведения на источник излучений

pressure type oil system — система смазки под давлением

pressurized feed system — вытеснительная система подачи (топлива)

punch card computer system — перфорационный вычислительный комплекс

radar altimeter low-altitude control system — система управления на малых высотах с использованием радиовысотомера

radar system for unmanned cooperative rendezvous in space — радиолокационная система для обеспечения встречи (на орбите) беспилотных кооперируемых КЛА

range and orbit determination system — система определения дальностей [расстояний] и орбит

real-time telemetry processing system — система обработки радиотелеметрических данных в реальном масштабе времени

recuperative cycle regenerable carbon dioxide removal system — система удаления углекислого газа с регенерацией поглотителя, работающая по рекуперативному циклу

reentry thermal protection system — система теплозащиты на участке возвращения в атмосферу

regenerable carbon dioxide removal system — регенеративная система удаления углекислого газа

rendezvous beacon and command system — маячно-командная система обеспечения встречи («а орбите)

right-handed system of coordinates — правая система координат

rocket motor measuring system — система измерения характеристик ракетных двигателей

rudder pedal nose-wheel steering system — система управления носовым колесом от педалей

satellite automatic terminal rendezvous and coupling system — автоматическая система сближения и стыковки спутников на орбите

satellite landing control system — система управления посадкой спутника

Schuler tuned inertial navigation system — система инерциальной навигации на принципе маятника Шулера

secondary life support system — вспомогательная система жизнеобеспечения

semiclosed stored water system — система обеспечения водой с полузамкнутым циклом

side force control system — система управления (ЛА) с использованием боковых сил

side stick control system — система управления (ЛА) с помощью боковой ручки

single-axis attitude control system — система стабилизации относительно одной оси

single-motion ejection initiation system — система катапультирования одним движением

slow-burning cartridge feed system — система подачи (топлива) пороховым аккумулятором давления

sodium superoxide carbon dioxide removal system — система удаления углекислого газа с помощью надперекиси натрия

space shuttle separation system — система разделения ступеней челночного воздушно-космического аппарата

space vehicle life support system — система жизнеобеспечения экипажа КЛА

space vehicle water reclamation system — система регенерации воды на КЛА

space-based attack alarm system — космическая система предупреждения о нападении

spacecraft ground-controlled approach system — наземная система управления заходом КЛА на посадку

stellar-monitored astroinertial navigation guidance system — астроинерциальная система навигации и управления с астрокоррекцией

switch back to the normal system — переключаться обратно на рабочую систему

switch to the emergency system — переключаться на аварийную систему

system of range side lobe — устройство подавления боковых лепестков

tactical air control system — система управления тактической авиацией

tailor the control system — доводить систему управления (применительно к объекту)

target search and track system — поисково-прицельная или поисково-следящая система

terminal control landing system — система управления посадкой по траектории, связанной с выбранной точкой приземления

terminal descent control system — ксм. система управления на конечном этапе спуска [снижения]

terminal guidance system for a satellite rendezvous — система управления на конечном участке траектории встречи спутников

test cell flow system — ркт. система питания (двигателя) топливом в огневом боксе

third chance flight control system — система управления ЛА с третьей резервной подсистемой

trajectory(-parameters) determination system — система определения траекторных параметров

unmanned weapon delivery system — беспилотная система доставки оружия к цели

variable air inlet system — система регулирования воздухозаборника

vectored thrust (propulsion) system — силовая установка с подъёмно-маршевым двигателем [двигателями]

vibration amplitude recording system — система регистрации амплитуды колебаний

visual glide path indication system — система визуальной индикации глиссады

water to oxygen system — ксм. система добывания кислорода из воды

wind tunnel data acquisition system — система регистрации (и обработки) данных при испытаниях в аэродинамической трубе

zero gravity humidity control system — система регулирования влажности в условиях невесомости

— all systems go

— fault-tolerant system

— hands-off autoland system

— one-and-zero escape system

— ablation heat-protection system

— ablation heat-shield system

— ablative heat-protection system

— ablative heat-shield system

— ABM system

— abort system

— absorption-fuel system

— absorptive system

— acceleration-command system

— accessory system

— accident-reporting system

— acid-aniline propellant system

— acquisition system

— active augmentation system

— active cooling system

— active guidance system

— active thermal-protection system

— active tracking system

— actuating system

— adaptive gain system

— adaptive system

— addressing system

— aerial defense system

— aerial recovery system

— aerocryptographic system

— aerodynamic control system

— aeronautical satellite system

— afterburner system

— aileron system

— aileron-rudder interconnect system

— aileron-spoiler system

— air aspirator system

— air defense system

— air inlet system

— air intercept system

— air regenerative system

— air ventilating system

— air warning system

— air-bag support system

— airborne measurement system

— airborne surveillance system

— airborne system

— air-breathing propulsion system

— air-collection system

— air-conditioning system

— aircraft designation system

— aircraft dispersal system

— aircraft escape system

— aircraft identification system

— aircraft reconnaissance system

— aircraft weapon system

— aircraft-fuel-tank-inerting system

— air-cycle system

— air-defense missile system

— airframe antiicing system

— airframe systems

— air-induction system

— air-oil oleo system

— airscrew-turbine system

— airspeed indicating system

— airspeed system

— air-to-air missile system

— air-to-air recovery system

— air-to-surface guidance system

— all-attitude gyro system

— alleviation system

— all-hydraulic control system

— all-inertial guidance system

— all-liquid system

— all-pneumatic system

— all-solid system

— all-weather system

— angle-of-approach indicator system

— angle-of-attack detecting system

— angle-of-attack sensing system

— angle-of-attack system

— angle-tracking system

— antiaircraft system

— antiaircraft warning system

— anticountermeasures system

— antifogging system

— anti-G protective system

— anti-ICBM system

— antiicing control system

— antiicing system

— antimissile defense system

— antiradiation homing system

— antiretraction system

— antisatellite defense system

— antiskid system

— antispin system

— antistall system

— approach assessment system

— approach lighting system

— approach sequencing system

— area-coverage navigation system

— area-defense system

— armament control system

— armament system

— arrester system

— arresting system

— artificial feel system

— artificial stability system

— ascent propulsion system

— assisted escape system

— ASTP docking systems

— astronavigation system

— astronomical guidance system

— atmosphere control system

— atmospheric abort system

— ATS system

— attached shock-wave system

— attitude control system

— attitude sensing system

— audible warning system

— audio system

— augmented-jet ejector system

— augmented-lift system

— autofeather system

— autoflare system

— autoland system

— automated data system

— automatic abort system

— automatic braking system

— automatic checkout system

— automatic control system

— automatic destruct system

— automatic landing system

— automatic mass-trim system

— automatic overshoot system

— automatic stabilization system

— automatic throttle system

— automatic trim system

— autopilot system

— autopitch control system

— autorelight system

— autostabilization system

— autostabilizer system

— autothrottle system

— avionics system

— avoidance system

— azimuth laying system

— backup system

— bailout warning system

— ballistic ejection system

— balloon-type deceleration system

— basic propulsion system

— battery-powered system

— beam-riding/radio altimeter gui

— beta control system

— bi-fuel system

— bioengineering system

— biotelemetry system

— black-boxed system

— bleed-air system

— blind-approach beacon system

— blind-approach system

— blind-landing system

— blown flap system

— blpropellant system

— bomb guidance system

— bombardment system

— bombing system

— bombing-navigational system

— bomb-orbital system

— boom control system

— boost er system

— boundary-layer control system

— brake system

— braking system

— breather system

— breathing-oxygen system

— building block system

— built-in system

— burning system

— cabin air-conditioning system

— cabin heating system

— cabin pressurization system

— cable landing system

— cable system

— cable-restrained balloon system

— camera system

— canard system

— canned liquid-propellant system

— canopy control system

— canopy defrost system

— canopy jettison system

— canopy system

— capacitance gauging system

— cargo handling system

— carrier landing system

— cartridge starting system

— cartridge-type ejection system

— caution system

— celestial system

— celestial-guidance system

— central computer system

— central timing system

— chain radar system

— chamber coolant system

— changeover system

— chemical absorbent system

— chemical absorption system

— chemical power system

— chemical propulsion system

— chemical-gas-pressurized feed system

— chemical-pressurized feed system

— circular system

— civilian satellite system

— closed ecological system

— closed-center system

— closed-loop sensor system

— cloud system

— co-axial rotor system

— cockpit heat system

— cockpit pressurization system

— collision avoidance system

— collision-course fire-control system

— combat survival system

— combustion control system

— command system

— communication satellite system

— communication system

— compartmentation system

— compass system

— compatible docking systems

— compatible rendezvous systems

— composite insulation system

— composite system

— compound system

— compressor air-bleed system

— computer system

— computerized control system

— contaminant control system

— contents gauging system

— continuous-flow system

— control augmentation system

— control force system

— control oil system

— control stick system

— control system

— control warning system

— controllea-leakage system

— control-wheel steering system

— control-wheel system

— convective cooling system

— coolant supply system

— cooling system

— cooperative system

— coordinate system

— correlation tracking system

— cost-optimal system

— countermisslle system

— course-memory system

— crashworthy fuel system

— crew ejection system

— cross shaft system

— cross-feed system

— cruise-type navigation system

— cryogenic storage system

— cryogenic system

— cushion landing system

— D system

— damper system

— data-acquisition system

— data-collecting system

— data-encoding system

— data-handling system

— data-link system

— data-recording system

— data-reduction system

— data-reporting system

— data-storage system

— data-translating system

— data-transmission system

— dead-reckoning system

— deceleration system

— defog system

— defogger system

— defogging system

— defrosting system

— defueling system

— deicing system

— delayed data system

— delivery system

— deluge sprinkler system

— demand oxygen system

— demisting system

— deployment system

— derivative system

— de-spin system

— destruct system

— detection system

— detonation system

— digital computing system

— digital data system

— digital inertial system

— digital signaling system

— diluter-demand oxygen system

— directional system

— discharge system

— disconnect system

— displacement-type system

— display system

— distributed parameter system

— distribution system

— docking guidance system

— docking system

— document retrieval system

— door warning system

— Doppler-inertial system

— double-walled meteoroid-bumper system

— downrange tracking system

— downward ejection system

— drag brake system

— drift system

— dry sprinkler system

— dual-director system

— dual-dual system

— dual-missile guidance system

— dual-spin stabilization system

— duplex system

— duplicated system

— dynamics simulator system

— early-warning satellite system

— early-warning system

— earth satellite system

— earth system

— earth-referenced coordinate system

— ecological system

— eddy system

— egress system

— eject-fly-away rescue system

— ejection escape system

— ejection system

— ejection warning system

— ejector system

— electric propulsion system

— electrical power system

— electrical sequencing system

— electrical starting system

— electrical system

— electrohydraulic-pneutnatic control system

— electromagnetic suspension system

— electromechanical control system

— electro-optical viewing system

— electropneumatic control system

— elevator-control system

— emergency extension system

— emergency nozzle system

— emergency recovery system

— emergency-escape system

— energy-absorbing system

— engine afterburner system

— engine bleed system

— engine control system

— engine lifting system

— engine oil system

— engine relight system

— engine starting system

— engine-governing system

— environmental system

— equinoctial coordinate system

— erection system

— erosion protection system

— escape system

— evaporative cooling system

— exhaust system

— expendable life-support system

— explosion suppression system

— explosive deployment system

— expulsion system

— external instrumentation system

— external tracking system

— external-burning system

— extra-atmospheric abort system

— extraterrestrial system

— extravehicular protective system

— faceplate defrosting system

— fail-functional system

— fail-operational system

— fail-operative system

— fail-passive system

— fail-safe system

— fail-soft system

— fail-steady system

— failure-survival system

— fan propulsion system

— fan system

— fault-free system

— faulty system

— feathering system

— feed system

— feedback control system

— filling system

— fin actuation system

— fin fuel system

— fire detecting system

— fire detector system

— fire fanning system

— fire prevention system

— fire-control system

— fire-extinguisher system

— fire-extinguishing system

— fire-sprinkling system

— fixed-path flare system

— fixed-site missile system

— flameholder system

— flap lock system

— flap operating system

— flare system

— fleet-based missile system

— flight instrument system

— flight interphone system

— flight lighting system

— flight management system

— flight reference system

— flight-control boost system

— flight-refueling system

— flight-test system

— flowmetering system

— flow-rate control system

— FLOX/LPL propellent system

— fluid rain-repellent system

— fluldic system

— flush aerial system

— fly the system

— flying control system

— foam extinguishing system

— foaming system

— foam-water sprinkler system

— fog-dispersal system

— follow-up system

— force balance system

— forecasting system

— free-wheeling system

— freon-refrigeration system

— frequency-division system

— frontal system

— fuel distribution system

— fuel feed system

— fuel flowmetering system

— fuel jettisoning system

— fuel supply system

— fuel transfer system

— fuel trimmer system

— fuel-control system

— fuel-delivery system

— fuel-dispersal system

— fueling-defueling system

— fuel-loading system

— fuel-metering system

— fuel-oxidant system

— fuel-pumping system

— full-inertial system

— full-pressure system

— fully redundant system

— funnel lighting system

— fusion powered system

— gain control system

— gas nozzle system

— gas-coupled lift-fan system

— gas-pressure feed system

— gas-turbine starting system

— gas-turbine-pump system

— gear actuation system

— generating system

— gimbal system

— glidepath system

— global system

— go-around system

— gravity fuel system

— gravity stabilization system

— gravity-independent system

— grid coordinates system

— ground start system

— ground-based system

— ground-control guidance system

— ground-controlled approach system

— ground-supplied start system

— ground-to-space missile system

— guidance system

— guide beam system

— guided-missile system

— guided-weapon system

— gust measuring system

— gust-alleviation system

— gyroscope erection system

— gyroscope reference system

— gyrostabilized system

— hand-hose system

— heading system

— heading-hold system

— heat-detection system

— heater system

— heat-protection system

— heat-responsive system

— heavy-duty actuation system

— height-control system

— helicopter haul-down system

— helium-refrigeration system

— high-altitude recovery system

— high-authority system

— high-density landing system

— high-intensity lighting system

— high-lift wing system

— high-pressure system

— high-speed ejection system

— high-temperature warning system

— high-tension ignition system

— hit-or-miss scoring system

— homing system

— horizon coordinate system

— horizon-seeking stabilization system

— hose system

— hot-gas pressurizing system

— hot-gas system

— hot-oil antiicing system

— hovering control system

— humidity control system

— hybrid system

— hydrant system

— hydraulic power system

— hydro-electric control system

— hydro-mechanical control system

— hyperbolic system

— hypergolic ignition system

— hypergolic propulsion system

— ice-detector system

— ice-protection system

— ice-warning system

— identification system

— igniter system

— ignition system

— illumination system

— imaging system

— impact-attenuation system

— impact-location system

— impingement starting system

— improperly rigged system

— incident-reporting system

— indicating system

— individual life-sustaining system

— induction system

— inert-gas-pressurized feed system

— inertial gravitational system

— inertial system

— inertial-celestial system

— inerting system

— inflation system

— inflight guidance system

— inflight retrieval system

— information retrieval system

— infrared reconnaissance system

— infrared suppression system

— infrared surveillance system

— infrared system

— infrared tracking system

— initiating system

— injection system

— inlet control system

— inner solar system

— instrument landing system

— instrumentation power system

— instrumentation system

— instrument-panel lighting system

— integrated system

— integrated tankage system

— intelligence system

— interactive graphical system

— intercommunication system

— interfighter refueling system

— interlock system

— internal system

— international route system

— interphone system

— interplanetary navigation system

— interrogation system

— interrogator-responder system

— irreversible system

— jammer system

— jamming system

— jamproof system

— jet-augmentation system

— jet-control system

— jet-deflection control system

— jet-deviation control system

— jet-ejection augmentation system

— jet-nozzle control system

— jettison system

— kicker system

— kick-off drift system

— lander decelerator system

— landing aid system

— landing approach system

— landing-gear extension system

— landing-gear warning system

— laser identification system

— laser propulsion system

— laser tracking system

— laser veloclmeter system

— lateral control system

— lateral feel system

— launch abort system

— launch check-out system

— launch control system

— launch escape system

— launch vehicle system

— launch-and-leave guidance system

— launcher system

— launching guidance system

— launching system

— leveling system

— levered shock-absorbing system

— LFC pumping system

— lift system

— lift-augmentation system

— lift-drag modulation system

— lift-engine intake system

— lift-fan power system

— lift-propulsion system

— light system

— light warning system

— limited-authority system

— line-of-sight guidance system

— liquid cooling system

— liquid-oxygen breathing system

— liquid-propellant feed system

— liquification system

— live system

— load proportioner system

— loading system

— long-distance communication system

— longitudinal trim system

— longitudinal-control system

— long-lived system

— long-range system

— low-altitude defense system

— low-altitude guidance system

— low-altitude interception system

— low-approach system

— lower-minimum landing system

— low-intensity lighting system

— low-level escape system

— low-temperature ablating system

— low-thrust propulsion system

— lubrication system

— lunar descent system

— lunar landing system

— lunar logistic system

— Mach alarm system

— magnetic suspension system

— magnetohydrodynamic propulsion system

— maintenance recording system

— malfunction detection system

— management system

— maneuvering flap system

— maneuvering system

— man-manageable system

— man-rated system

— manual control system

— map-matching guidance system

— mechanical system

— microwave approach system

— midcourse intercept system

— mirror landing system

— missile control system

— missile nonpropulsion system

— missile safety system

— missile scoring system

— missile system

— missile tracking system

— missile-borne system

— missile-bound coordinate system

— mixed propulsion system

— mixed-compression inlet system

— mixing system

— mobile launching system

— mobile refueling system

— model-following control system

— modular cooling system

— modularlzed system

— monitoring system

— monopropellant system

— mosaic imaging system

— mount system

— multifiltration system

— multimode system

— multiple-channel system

— multiple-degree-of-freedom system

— multiple-loop system

— multiple-target system

— multiplexed system

— multiplicated system

— multipurpose system

— multistage system

— multistep system

— multivariable system

— navigation/attack system

— navigational satellite system

— navigational system

— navigation-and-weapon aiming system

— navigation-bombing system

— negative torque system

— night vision system

— nitrogen purge system

— nonconservative system

— noncooperative system

— nonjammable system

— nonlinear system

— nonredundant system

— nonreturn lubrication system

— nonskld braking system

— normal system

— nose-recovery system

— nose-wheel steering system

— nozzle-cooling system

— nuclear detection system

— nuclear propulsion system

— oblique shock-wave system

— off-the-shelf system

— oil system

— oil-dilution system

— oil-low-level warning system

— on-board maintenance system

— on-board system

— one-axis stabilization system

— one-motion ejection system

— on-off control system

— open-center system

— open-stored water system

— operational system

— optical-lnertial system

— optimum landing system

— orbital refueling system

— orbital rendezvous system

— orbital system

— orbital weapon system

— orbit-to-ground weapon system

— orbit-to-orbit weapon system

— organic power system

— orientation system

— outer-space system

— overshoot system

— oxidizer-delivery system

— oxygen breathing system

— oxygen generation system

— oxygen recovery system

— oxygen regeneration system

— oxygen supply system

— oxygen-collection system

— pan-scan system

— parachute deployment system

— parachute-and-retrorocket landing system

— paraglider system

— parallel system

— para-visual director system

— parawing system

— partial-pressure oxygen system

— part-throttle reheat system

— passive augmentation system

— passive cooling system

— passive distillation system

— passive failure system

— pattern recognition system

— penalty system

— phase-advance system

— phase-measurement navigation system

— photon propulsion system

— pilot-assisted automatic system

— piloted system

— pilotless system

— pitch erecting system

— pitch-axis control system

— pitot system

— pitot-static system

— pivoted system

— planet escape system

— planetocentric system

— plug control system

— plumbing system

— pneumatic system

— pneumatic-mechanical control system

— pod refueling system

— position location system

— position-control system

— position-fixing system

— positioning system

— post-boost control system

— post-cutoff stabilization system

— power drain system

— power-assisted control system

— power-boosted control system

— powered control system

— powered stabilization system

— power-generating system

— power-limited propulsion system

— power-operated control system

— precompressor cooling system

— pressure feed system

— pressure regulation system

— pressure relief system

— pressure system

— pressure-breathing system

— pressure-demand oxygen system

— pressurizing feed system

— primary system

— probe-and-drogue system

— propellant handling system

— propellant loading system

— propellant system

— propellant-feed system

— propellant-pressurized feed system

— propellant-utilization system

— propeller control system

— propeller governing system

— propeller system

— propelling system

— proportional navigation system

— proportional trim system

— propulsion system

— propulsion-augmented high-lift system

— protective breathing system

— public-address system

— puff-pipe control system

— pulsation control system

— pulsed Doppler system

— pulsed radar system

— pulse-jet control system

— pulse-position modulation system

— purging system

— purification system

— push rod system

— quadruplex actuation system

— quadruplex system

— quick-loading system

— quick-reaction system

— radar system

— radar warning system

— radiator system

— radio-command system

— radio-guidance system

— radio-range system

— rain removal system

— rain remover system

— rain-repellent system

— rake system

— ram-and-cable system

— ramp control system

— range system

— rangefinder system

— range-rate tracking system

— range-safety system

— range-tracking system

— Rankine-cycle power system

— rate damping system

— rate-command system

— rate-of-descent system

— rate-stabilization system

— rate-type system

— reaction control system

— readout system

— real-time telemetry system

— recording system

— recovery oxygen system

— recovery system

— redundant system

— reentry control system

— reentry guidance system

— reentry recovery system

— reentry system

— reference system

— refrigerant injection system

— refrigeration system

— regenerative system

— regulator system

— reheat system

— relative coordinate system

— relay-satellite system

— release system

— remotely controlled system

— remotely manned system

— rendezvous system

— reoperable system

— reoperative system

— restorable system

— restraint system

— retracting system

— retrorocket system

— reusable system

— robot system

— rocket motor system

— rocket propulsion system

— rocket system

— rocket-assisted ejection system

— rocket-engine cooling system

— rocket-fire control system

— rod system

— roll erecting system

— roll-axis control system

— roller-conveyor freighting system

— rotary-wing system

— rotor system

— rudder control system

— runway approach system

— runway locating system

— satellite communication system

— satellite destruction system

— satellite killer system

— satellite navigation system

— satellite rendezvous system

— satellite tracking system

— satellite warning system

— satellite-borne surveillance system

— satellocentric system

— scanning-beam guidance system

— scoring system

— screened ignition system

— search-track system

— secondary power system

— secondary system

— seismic scoring system

— self-adaptive system

— self-adjusting system

— self-contained system

— self-destruction system

— self-guidance system

— self-monitoring system

— self-organizing control system

— self-powered destruct system

— self-pressurized system

— self-regulated system

— self-regulating system

— self-sufficient system

— semiactive guidance system

— semiactive homing system

— semipermanent missile system

— sensory system

— servo-control system

— servoflap control system

— servotab control system

— shaft-driven system

— shaker system

— sheathed-cable system

— shock isolation system

— short-baseline system

— short-range system

— side-force maneuvering system

— side-panel defrosting system

— sideslip sensing system

— silo system

— simulation system

— simulator system

— single system

— single-channel system

— single-degree-of-freedom system

— single-point refueling system

— single-shot system

— skid control system

— slaving system

— smoke detection system

— smokeless exhaust system

— solar power system

— solar propulsion system

— solid rocket system

— solid-propellant-gas-pressurized feed system

— sonobuoy reference system

— space ferry system

— space radiation system

— space rendezvous system

— space simulation system

— space surveillance system

— space-based system

— spaceborne guidance system

— spaceborne system

— space-maneuvering propulsion system

— space-stabilized navigation system

— speed command system

— speed control system

— spike-deflection control system

— spike-positioning system

— spin indicator system

— spinning system

— split systems

— spoiler system

— stability augmentation system

— stabilizer control system

— stack system

— staged system

— stall identification system

— stall protection system

— stall warning system

— standby system

— starting system

— star-tracking system

— static pressure system

— stationkeeping system

— steam-driven pumping system

— steering system

— stick system

— stick-pusher system

— stick-pushing system

— straight-demand type system

— strapped-down system

— strategic weapon system

— structural cooling system

— suborbital abort system

— suction system

— suit-temperature control system

— suit-thermal control system

— supporting system

— surface-cooling system

— surface-to-air recovery system

— surveillance system

— switched telemetering system

— synchro system

— tab control system

— tactical missile system

— takeoff monitoring system

— tank system

— tank vent system

— target designation system

— target detection system

— target homing system

— target identification system

— taxiing guidance system

— telecontrol system

— telemetering system

— telescape system

— teletype call system

— television guidance system

— temperature-indicator system

— terminal missile-defense system

— terrain avoidance system

— terrain recognition system

— terrain-following system

— terrain-measuring system

— thermal protection system

— thermal-control system

— thermoelectric power system

— three-axis control system

— three-axis trim system

— three-control system

— three-layer system

— three-stage parachute system

— throttle closure system

— throttle control system

— thrust-augmentation system

— thrust-decay system

— thrust-deflector system

— thrust-deflexion system

— thrust-engine system

— thrust-reversal system

— thrust-reverse system

— thrust-termination system

— thrust-vector monitoring system

— thrust-vectoring system

— time reference system

— time-standard system

— timing system

— topocentric coordinate system

— torque sensing system

— torso restraint system

— total autopilot/aircraft system

— touchdown system

— tracker-aided system

— trailing vortex system

— train-type ignition system

— trajectory control system

— trajectory-measuring system

— transfer system

— transmission isolation system

— transmission system

— transparency heater system

— transpiration cooling system

— traversing rake system

— trim-control system

— trimming system

— triple component system

— triple redundant system

— triplex system

— triplicated system

— tri-propellant system

— trouble-shoot systems

— tumble-jet system

— turbine system

— turbine-pump system

— turbocharger system

— turbojet-ramjet propulsion system

— turbopump feed system

— turbopump injection system

— turboramjet propulsion system

— turn detection system

— twin rotor system

— two-axis stabilization system

— two-degree-of-freedom system

— two-layer system

— two-motion ejection system

— two-shot system

— two-stage system

— two-star guidance system

— two-way communication system

— ullage system

— underground launching system

— undersea missile system

— underwing fueling system

— unmanned system

— unrestorable system

— update the system

— uprange tracking system

— utility hydraulic system

— vacuum system

— valve-assembly system

— vane actuation system

— vane-actuated system

— vane-controlled gust-alleviation system

— vapor-cycle cooling system

— vaporization system

— vapor-jet system

— variable-drag system

— variable-stability system

— vehicle control system

— vehicle-mounted system

— vernier propulsion system

— vertical erection system

— vestibular system

— vibration measurement system

— visual guidance system

— voice recording system

— voice warning system

— VTOL system

— wake detection system

— warning system

— waste management system

— water deluge system

— water management system

— water recovery system

— waveguide system

— weapon delivery system

— weapon direction system

— weapon-aiming system

— wheel brake system

— wheel braking system

— winchdown system

— windshield defog system

— windshield defrosting system

— wing-crosshaft system

— wing-flap sequencing system

— wing-spoiler system

— wing-suction system

— wing-sweep actuation system

— wing-waggle system

— wing-warping system

— writer-reader system

— yaw damper system

— yaw reaction system

— yaw-axis control system

— zero-altitude escape system

— zero-zero ejection system

— zero-zero landing system

Englsh-Russian aviation and space dictionary > system
6 Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës

A

Abort - ndërprerje e operacionit, procesit ose procedures gjatë kryerjes së tij.

Accept - pranon.

Access time - koha e arritjes së të dhënave.

Accessories - veglat ndihmëse në Windows.

Adapter - kartelë për zgjerim e cila instalohet në kompjuter.

Adress register - numër hemksadecimal i cili e tregon adresën e lokacionit të caktuar të memorjes.

Algorithm - zgjidhja e një problemi hap pas hapi.

allocate - ndarje të resurseve të kompjuterit, si për shembull në disk, shtypës ose memorje të çdo skedari, shfrytëzuesi ose procesi.

alpha numeric characters - shenja alfanu-merike. Të gjitha shenjat që i shfrytëzon kompjuteri, përfshirë këtu edhe shkronjat, shifrat, shenjat për interpunksion dhe shenjat speciale, siç janë: \$, \@ i \#

ANSI (American National Standar Institute) - Instituti Nacional Amerikan për Standarde.

ASCII ( American Standard Code for Information Interchange) - Kodi amerikan për këmbim të informacioneve. Renditje standarde e shtatë shifrave binare (shifra e shtatë mund të jepet për kontroll të çiftësisë) e cila aplikohet për paraqitjen e shenjave në kompjuter.

Animation - animacion - Iluzion i lëvizjes me paraqitje të shpejtë të fotografive të njëpasnjëshme, e cila arrihet me përdorim të harduerit dhe softuerit përkatës. Programet më të njohura për animacion janë: 3 D Studio, Autodesk Chaos, Imagine etj.

Application - program i cili është i dedikuar për shfrytëzuesit e rëndomtë, i cili është i projektuar për kryerje të ndonjë pune të caktuar. Për shembull aplikacioni për kontabilitet financiar.

Application development tools - vegla për krijim të programeve aplikative.

ALU ( Arithmetic-Logic Unit) - njësi aritmetiko-logjike. Është pjesë e njësisë qendrore (çip i mikroprocesorit) e cila kryen operacione kryesore aritmetike dhe logjike me të dhënat.

Artificial Intelligence - intelegjencë artificiale. Emër i sistemeve të kompjuterit që duhet të shfaqin inteligjencë njerëzore, si kuptim për fjalën e thënë, si reagim ndaj ambientit të tyre fizik dhe adaptimit ndaj kushteve të tilla.

Ascending order - rendi i radhitjes së elementeve sipas rendit të rritjes, prej vlerave më të vogla kah më të mëdhatë (a, b, c...)

Assembler - përkthyes programor. Program i projektuar që t'i transformojë instruksionet simbolike në formë më të qëlluar për t'i kryer në kompjuter.

Assign - dhënie vlerë diçkaje që është shfrytëzuar në programim.

Asterisk - shenja * (yll). Përdoret si shenjë xhoker që mundëson specifikim të disa skedarëve përnjëherë.

Auto CAD - program aplikativ për projektim kompjuterik dhe disenjim.

B

Backbone - niveli më i lartë në një rrjet kierarkik kompjuterik.

Backslash - shenja \\ ( ASCII kodi 92). Përdoret në specifikimin e rrugës së diskut ku gjendet skedari i kërkuar.

Backspace - zhvendosje e kursorit për një vend prapa.

Backup - kopje rezerve. Bëhet kopje e përmbajtjes së diskut të kompjuterit dhe atë në mënyrë periodike, ndërsa vendoset në shirit magnetik ose në CD.

Bad sector - sektori jo në rregull. Pjesë e disketës ose diskut ku nuk nuk mund dhe ku nuk është e sigurt të shkruhen informacione

Bad trac table - tabelë e shtigjeve që nuk janë në rregull. Listë e pjesëve të çrregulluara fabrikisht dhe të pasigurta për shkruarje, e cila është e ngjitur në pjesën e prapme të diksut.

Bandwidth - njësi matëse për sasinë e të dhënave të cilat mund të transmetohen përmes ndonjë rrjeti të komunikimit në një sekondë.

Bar chart - diagram në formë të shiritave.

Bar code - paraqitje e shenjave alfanu-merike me ndihmën e vijave vertikale me gjatësi të ndryshme. Përdoret si mënyrë për shifrim universal të prodhimeve.

Bar code reader - lexues bar cod. Pajisje optike për lexim të shenjave bar cod.

BIOS (Basic Input Output System) - grup i programeve më të vogla detyra e të cilave është të shfaqë test rutinor kur kyçet kompjuteri, si dhe ta startojë sistemin operativ të kompjuterit.

BASIC - gjuhë programore e cila është e lehtë për mësim.

Batch - pako. Bashkësi e elementeve ose dokumeneteve të cilat përpunohen si tërësi.

Batch processing - përpunim paketor. Teknikë që përdor vetëm një inkuadrim të programit në memorjen kryesore për shkak të përpunimit të më tepër detyrave të veçanta njëra pas tjetrës.

Baud - bod. Kapacitet maksimal për transmetim të informacioneve në një kanal të komunikimit, i cili është njësi matëse e numrit të ndryshimeve të niveleve në sekondë.

Benchmark - krahasim. Program standard i cili shërben për përcaktimin e performansave të kompjuterëve të ndryshëm.

Beta version - version prove i softuerit para daljes së tij zyrtare në treg.

BIT ( Binary digiT) - shifra binare janë 0 dhe 1. Kompjuterët digjital procesojnë informacione në formë digjitale, ndërsa zbatojnë vetëm shifra të sistemit binar. Ato zakonisht paraqiten me tension prej 5 V për numrin 1, gjegjësisht 0 V për numrin O.

Binary file - skedar binar i cili përbëhet prej disa bitave, por i cili nuk është skedar tekstual. Zakonisht ato janë programe me fotografi.

Binary system - sistem binar. Sistem numërimi për shkruarje të numrave në kompjuter. Aty ka vetëm dy shifra 0 dhe 1.

Bps (Bits per second) - bit në sekondë. Masë për shpejtësinë e transmetimit të rrjetave kompjuterike

Blank - i zbrazët, i pashkruar. Shenjë që i përdoret për paraqitjen e vendit të zbrazët ndërmjet shenjave të shtypura.

Bold - shkronja me kontura më të trasha dhe më të errëta

Bookmark - reference e cila na drejton kah ndonjë dokument i caktuar hipertekstual i Internetit.

Boot - startimi i kompjuterit, gjatë së cilës fillon puna e sistemit operativ.

Boot block - pjesë e diskut ku gjendet softueri i cili i mundëson kompjuterit ta fillojë punën.

Boot disk - disk ose disketë prej së cilës startohet sistemi operativ.

Break - ndërpren. Sinjal special i cili e ndërpet punën e ndonjë programi. Shpesh fitohet me shtypje të tasteve Ctrl dhe C përnjëherë.

Browser - fletëkërkues. Program i cili është i dedikuar për shikimin e dokumenteve hipertekstuale të Internetit. Me ndihmën e tij shrytëzohet servisi më i dobishëm i Internetit WWW (W orld W ide W eb). Fletëkërkuesit më të njohur janë Microsoft Internet Explorer dhe Netscape Navigator.

Buffer - bafer. Vend në kujtesën kryesore të kompjuterit për ruajtje të përkohshme të të dhënave.

Bug - gabim, defekt. Gabim i paqëllimtë në program, për shkak të të cilit programi nuk punon si duhet. Në përkthimin më tekstual nënkupton bubë dhe mendohet se rrjedh prej ngjarjes kur mola është kapur për ndonjë relej të kompjuterëve të parë dhe e ka pamundësuar punën e tij.

Bullet - shenjë për renditje e cila përdoret në programet për përpunim të tekstit.

BBS (Bulletin Board System) - tabelë elektronike për shpallje. Shërbim telekomunikues përmes të të cilit konsumatorët komunikojnë, këmbejnë informata etj.

Bus - mbledhëse. E lidh pllakën amë të kompjuterit me procesorin, kujtesën, diskun dhe elementet tjera kompjuterike.

Byte - bajt. Tetë bita. Shpesh është numër binar tetëshifror i cili paraqet një shkronjë.

C

Cache - kesh. Pjesë e kujtesën e rezervuar për ruajtje të të dhënave që përdoren shpesh, te të cilat procesori ka qasje shumë më të shpejtë sesa në hard disk. Kujtesën kesh mund të gjendet në memorjen RAM ose në hard disk.

Cancel button - tast për shfuqizimin e funksionit të zgjedhur. Te numri më i madh i programeve tasti për shfuqizim aktivizohet me shtypjen e tastit Esc.

Case sensitive - dallimi i shkronjave të mëdha dhe të vogla. Me shpesh gjatë krahasimit të dy fjalëve apo teksteve.

CRT (cathode ray tube) - gypi katodik i ekranit.

CPU (C entral P rocessing U nit) - njësi qendrore e procesuimit. Zemër e kompjuterit personal. Udhëheq dhe drejton me të gjitha operacionet për përpunim të të dhënave.

Centronics port - portë e kompjuterit në të cilën shpesh lidhet shtypësi.

Chanel - kanal. Rrugë në të cilën transmetohet informacioni digjital në kompjuter.

Character - shenjë; karakter. Cilado shkronjë, shenjë e interpunksionit, ose ndonjë nga njëqind shenjat tjera që mund të vërehen në ekran, gjegjësisht të cilat mund të shtypen.

CPI (character per inch) - numër i shenjave në një inç. Njësi matëse për matjen e dendësisë së shkrimit. Shprehet me numër të shenjave në një inç.

Check box - kuti katrore për dialog e cila mund të jetë e kyçur ose e çkyçur, gjegjësisht të jetë e zgjedhur ose jo, ndonjë opcion në kornizën për dialog.

Checksum - shumë për kontroll. Shuma e numrave që përdoren për kontrollim të mbledhjes.

Click - klik. Shtypje dhe lëshim i tastit të minakut, pa mos e lëvizur.

Client - klient. Sistem i cili mund të punojë i pavarur, edhe pse në një masë edhe ky është i varur prej ndonjë sisitemi tjetër. Për kompjuterin që është i lidhur në rrjet kompjuterik shpesh thuhet se është klient.

Client-server network - rrjet i tipit klient-server.

Clip art - bashkësi e vizatimeve grafike dhe fotografive të shkruara në skedar të veçantë i cili është i arritshëm për përdorim të ndonjë aplikacioni, për shembull, për përpunim të tekstit ose të grafikës.

Clipboard - kohësisht, skladim i fshehur për tekst ose fotografi të cilat priten ose kopjohen.

Clock speed - shpejtësi e ores. Shpejtësia e punës së procesorit në kompjuter matet me megahercë (MHz) ose me gigahercë (GHz).Sa më e shpejtë është shpejtësia e procesorit, aq më tepër urdhëra mund të kryejë kompjuteri.

Clone - klon. Kompjuter i cili paraqet kopje të suksesshme të kompjuterit tjetër të (standardizuar). Më shpesh kjo u dedikohet atyre kompjuterëve të cilët janë kompatibil me kompjuterët e kompanisë IBM.

Cod - kod. Diçka që është shkruar me gjuhën kompjuterike, në letër ose në kompjuter.

Code page - faqe e koduar. Tabelë e cila tregon se cili karakter i përgjigjet shenjës në ekran dhe me shtypjen e tasterit a përfitohet e njëjta shenjë.

CGA (Color Graphics Adapter) -videokartelë e cila është më e vjetëruar.

COM port - portë seriale. Më shpesh në kompjuterët ekzistojnë dy porta seriale të shënuara si C0M1 dhe COM2.

Command interperter - program i cili i integron dhe i përpunon urdhërat e dhënë në kompjuter. Në sistemin operativ DOS është programi C0MAND.COM, ndërsa në WINDOWS është WIN.INI

COBOL (Common Business Orientated Language) - gjuhë progamore nga gjeneratat më të vjetra të cilat përdoren për aplikacione financiare.

Communication protocol - përmbledhje e programeve e cila mundëson transmetim dhe këmbim të të dhënave ndërmjet dy ose më tepër kompjuterëve.

CD (Compact Disc) - kompakt disk. Medium për memorim të të dhënave digjitale dhe audio. Në kompakt disk mund të vendoset muzikë prej 72 minutave ose të dhëna prej 650 MB.

CD ROM (Comapct Disc Read Only Memory) - njësi harduerike për leximin e kompakt disqeve. Me këtë njësi mund vetëm të lexojmë e jo edhe të shlyejmë ose të regjistrojmë të dhëna të reja.

COMPAQ (COMPAtibility Quality) - shenjë e prodhimeve cilësore të kompjuterëve desktop dhe laptop.

Compiler - kompajler; përkthyes. Program i cili i përkthen disa gjuhë të larta programesh në ndonjë gjuhë makinerike.

CompuServe - njëra ndër rrjetat më të mëdha të Internetit në botë. Klientëve të tyre ju ofron këmbim të skedarëve, të të dhënave, të postës elektronike etj.

CAD (Computer Aided Design) - shfrytëzim i kompjuterit për krijime të vizatimeve ose për projektime të ndonjë objekti ose sistemi. Programet më të njohura nga kjo sferë janë Auto Cad, Auto Sketch, Design CAD, Lab View etj.

CAM (Computer Aided Manifacture) - prodhim me ndihmën e kompjuterit.

CASE (Computer Aided Software Engineering) - vegël softuerike për programerët. Shfrytëzohen për planifikim, analizim si dhe projektim të dokumentacionit në softuerin kompjuterik.

Computer analyst - analitik kompjuteristik. Person i cili i definon problemet dhe saktësisht i pëcakton hapat për zgjidhjen e tyre me anë të kompjuterit.

Configuration - konfiguracion. Mënyrë e lidhshmërisë së kompjuterit me njësitë tjera periferike në një sistem të përbashkët.

Controller - vegël teknike e cila i mundëson veglës tjetër të komunikojë me kompjuterin.

Conversion - konverzion. Proces i transformimit të të dhënave (tekst, grafik) nga një format në tjetër.

Cooki file - skedar në të cilin ruhen skedarët e shfrytëzuar (cookies). Zakonisht gjendet në emërtuesin bashk me fletëkërkuesin (shembull në emërtuesin Internet Explorer).

Corel DRAW- Pako programore e dedikuar për vizatim dhe punim me fotografi.

Corrupted file - skedar i dëmtuar. Dëmtimi mund të jetë për shkak të ektorëve të diskut që nuk janë në rregull, prishjes fizike ose gabimeve të shkaktuara nga programi.

Crash - gjendje kur kompjuteri bie prej funksionimit të tij dhe më tutje nuk mund të përdoret. Pas kësaj kompjuteri zakonisht përseri startohet.

Current drive - disk me të cilin shfrytëzuesi punon momentalisht.

Cursor - kursori. Tregues i pozicionimit. Vijë vertikale e lëvizshme që dridhet dhe vezullon e që paraqitet në ekran si indikator vizuel e cila mund të dislokohet edhe vertikalisht edhe horizontalisht me anë të urdhërave prej tastierës.

Cyberphobia - kiberfobia. Frikë nga kompjuteri.

CRC (Cyclic Redundancy Check) - metodë e testimit për të dhënat dalëse nga disku për shkak të sigurisë prej gabimeve.

D

Data - të dhënat. Nocion i përgjithshëm për numrat, simbolet dhe madhësitë analoge të cilat shfrytëzohen si madhësi dalëse për përpunimin e kompjuterit.

Database - baza e të dhënave. Bashkësi e të dhënave të lidhura ndërmjet vete dhe të organizuara paraprakisht. Programet më të njohura për udhëheqjen e bazave të të dhënave janë: Oracle, MS SQL Server, Informix, Sybase etj.

Data security - mbrojtje e të dhënave nga ndërhyrjet e qëllimta ose të rastësishme nga njerëz jo të autorizuar.

Data type - tip i të dhënave. Mund të jenë: tekstuale, numerike, logjike, dhe të dhëna të datave.

Dead lock - ndërprerje; bllokim. Situatë kur ndonjë program nuk mund të realizohet në kompjuter, për shkak se e pret rastin që faktikisht kurrë nuk do të ndodh.

Debug - testim i programit të kompjuterit me korrigjim të gabimeve të paraqitura në te.

Default value - ndonjë vlerë që nënkuptohet. Vlerë që programi automatikisht e zgjedh po qe se shfrytëzuesi nuk jep ndonjë vlerë tjetër. Për shembull ngjyrat që i jep WIND0WS-i janë default vetëm po qe se shfrytëzuesi nuk i përdor.

Defragmentation - defragmentim. Proces i bashkangjitjes i të dhënave të një programi në disk, që të mund të shpejtohet puna e tij. Është e preferueshme që defragmenting të bëhet një herë në javë, për të shpejtuar punën e diskut.

Density - dendësi. Njësi matëse për numrin e të dhënave të cilat mund të shkruhen në ndonjë medium (disketë, shirit magnetik etj).

Decsending sort - renditje me radhitje të kundërt.

Desktop - sipërfaqja aktive e ekranit gjatë punës me Windows, e cila përmban dritare dhe ikona.

Desktop computer - kompjuter i cili pozicionohet horizontalisht në tavolinën punës.

DTP (Desktop Publishing) - Pako e softuerit me të cilën kompjuteri mund të përdoret për disenj të dokumenteve, duke përfshirë fotografi, tekst dhe kontroll të pamjes së dokumenteve dhe shtypjen e tyre.

Destination file - skedar që pranon.

Device - vegël, mjet, përbërje, njësi. Nocion i përgjithshëm i cili shfrytëzohet për të identifikuar ndonjë komponentë të kompjuterit (disk, tastaturë, minak, etj).

Device driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit të komunikojë me njësitë periferike.

DAT (Digital Audio Tape) - shirit magnetik në të cilin memorizohen të dhënat me sasi shumë të mëdha.

DVD (Digital Video Disk) - teknologji e harduerit e cila mundëson shiqimin e filmave, spoteve muzikore etj.

DMA (Direct Memory Access) - proces i transmetimit të një sasie të madhe të të dhënave ndërmjet diskut dhe kujtesës punuese të kompjuterit.

DirectX - varg i programeve standarde për aplikacione të Microsfti-t, i dedikuar për lojra dhe aplikacione multimediale.

Disk controller - kartelë e cila e lidh kompjuterin me diskun; zakonisht gjendet në pjesën e poshtme të diskut.

Disk drive - njësi fizike e cila e pranon dhe e kthen diskun magnetik dhe mundëson lexim dhe shkrim të të dhënave.

DOS (Disk Operating System) - njëri ndër sistemet më të njohura operative i cili është shumë përfshirës dhe shfrytëzohet nga kompjuterët personal. I prodhuar nga kompania Microsft në vitin 1982.

Domain - grup i kompjuterëve emrat e të cilëve e ndajnë të njëjtën prapashtesë. Shembull: com (firmë komerciale), org (organizatë pa përfitim), gov (qeveri), edu (institucion arsimor), net (provajder i Internetit). Njësoj ekzistojnë edhe prapashtesa të cilat i identifikojnë shtetet p.sh. mk prapashtesë për Maqedoninë.

Dpi (dots per inch) - pika në inç. Njësi për matjen e rezolutës së shtypjes në shtypës. Rezoluta te shtypësit amë sillet rreth 300 dpi, ndërsa te shtypësit lezër arrin deri në 1200 dpi.

Double click - klikim; shtypje e dyfishtë. Klikim i shpejtë dhe lëshim i tastit të minakut dy here pa lëvizjen e minakut ndërmjet dy klikimeve.

Double precision - precizitet i dyfishtë. Teknikë me të cilën paraqiten numrat me gjatësi të dyfishuar.

Download - kopjim i ndonjë programi ose skedari prej ndonjë kompjuteri kryesor në kompjuterin personal.

Draft quality - kualitet i shtypit, i cili është i lexueshëm, por nuk duket aq mirë për përdorim që ai dokument të botohet në ndonjë revistë ose libër. Zakonisht shfrytëzohet për nxjerrjen e kopjeve që të shkojë në korrekturë.

Drag-and-drop - tërheqje dhe lëshim i tastit të minakut.

Drop-down meni - Lista e urdhërave të menysë së aktivizuar, të radhitura njëra pas tjetrës.

DLL (Dynamic Link Library) - grup e funksioneve të cilat shfrytëzohen gjatë programimit në Windows.

E

EPROM (E lectrically P rogrammable R ead O nly M emory) - çip memorizues përmbajtja e të cilit nuk mund të ndryshohet.

E-mail (electronic mail) - postë elektronike. Njëri nga shërbimet më të njohura të Internetit me të cilin porositë dërgohen prej një kompjuteri në kompjuter tjetër.

Embedded object - objekt i ndërvënë.

EMM386.EXE - program i cili mundëson vendosjen e drajverave dhe programeve në hapësirën e lartë të memories.

Emulator - emulator. Program cili i mundëson kompjuterit të zbatojë programe të shkruara për kompjuter tjetër.

Encryption - shifrim. Kodim i porosisë me çka nuk mundësohet hyrje e palejuar deri te ajo.

EOF (end of file) - fund i skedarit. Shenjë për fundin e skedarit, e cila shfrytëzohet si indikator se këtu kryhen të dhënat.

Ethernet - rrjet lokal kompjuterik i konstruktuar prej llojit të kabllove me mundësi të bartjes deri më 10 Mbit/sec.

Event - rast; paraqitje. Moment kur paraqitet ndryshimi specifik i ndonjë gjendjeje.

Exchange - këmbim i informatave ndërmjet dy lokacioneve.

Exchengeable disk - disk transmetues. Tip i diskut i cili montohet në shtëpizë të posaçme dhe është i transmetueshëm.

Executable file - program zbatues. Skedar i cili mund të aplikohet në kompjuter.

Expression - shprehje matematikore ose logjike e shkruar në gjuhën programore

EBCDIC (Extended Binary Decimal Interchange Code) - kod i cili i përdorë tetë shifra binare të krijuara nga IBM, ndërsa i paraqet shenjat (shkronjat, numrat etj.) nga kompjuteri i cili i proceson.

External modem - modem i jashtëm. Modem në kuti të veçantë, kabllo dhe mbushës i cili më së shpeshti aktivizohet në portën seriale të kompjuterit.

Extranet - intranet i cili u është lënë në disponim klientëve dhe blerësve të jashtëm me qëllim që t'i shohin të dhënat. Më shpesh ata janë të siguruara me shifra që të ruhet siguria e blerësve.

F

Fan ventilator - ventilator i cili mundëson cirkulimin e ajrit nëpërmjet pjesëve kompjuterike dhe e pamundëson nxehjen e tyre.

Fatal error - gabim në programin kompjuterik i cili e ndalon funksionimin e tij.

Fault tolerance - tolerim i gabimeve. Aftësi e ndonjë sisitemi që ta vazhdojë funksionimin normal edhe pse ekziston problem në harduer ose softuer.

Fax modem - faks modem. Modem i aftësuar të pranojë dhe të dërgojë fakse. Në këtë rast fakset janë elektronike.

Fiber optics - fije optike. Mundëson shpejtësi të madhe të bartjes së të dhënave në rrjetat kompjuterike.

File - skedar; fajll; datotekë. Pa marrë parasysh çfarë informate, të grumbulluar dhe të inçizuar nën një emër. Skedari mund të përmban tekst, grafikon, program etj.

FAT (File Allocation Table) - tabelë e cila shërben për renditjen e skedarëve e cila gjendet në fillim të diskut dhe përmban informata për ata pjesë të diskut të cilat shfrytëzohen, pjesë të diskut të cilat nuk shfrytëzohen dhe ato të cilat nuk mund të shfrytëzohen për shkak të dëmtimit të blloqeve në disk.

File control system - program i cili udhëheq me bartjen e të dhënave nga ciladoqoftë pajisje deri në ndonjë pajisje tjetër.

File locking - përmbyllje e skedarit. Ndalesë që më tepër se një shfrytëzues ta ndërrojë përmbajtjen e skedarit.

File protection - mbrojtje e skedarit. Komandë e kompjuterit e cila e ndalon shkruarjen dhe fshirjen e të dhënave në skedar, por e lejon leximin e tyre.

Firewall - sistem rrjetor për sigurim i cili ndihmon në ndërprerjen e hyrjes së paautorizuar në sistemin kompjuterik; thjesht ky është kompjuter i lidhur në Internet dhe me të cilin zhvillohet i gjith komunikimi në Internet.

Floppy disk - disk i butë, disketë

Footer - tekst i cili paraqitet në pjesën e poshtme në secilën faqe.

FF (Form Feed) - urdhër i cili shfrytëzohet i që ta lëviz letrën në printer në faqe të re. Zakonisht në tabelën kontrolluese të printerit gjendet një tast i cili mundëson kryerjen e funksionit përkatës.

FORTRAN (FORmula TRANslation) - gjuhë programore e krijuar në kompaninë IBM e cila shfrytëzohej për programimin e aplikacioneve tekniko shkencore.

Freeware - programe pa pagesë, por të mbrojtura me ligj për autorizim

FAQ (Frequently Asked Question) - pyetje ose lista me pyetje dhe përgjigje të cilat janë shumë të shpeshta dhe shumë shfrytëzues ballafaqohen me këto të dhëna. Këto lista janë shumë frytdhënëse për shkak të këmbimit të informatave.

G

GIGO (Garbage In, Garbage Out) - princip në të cilën po qe se hyjnë të dhëna jokor-rekte dhe jovalide në kompjuter, ai do të japë rezultate jokorrekte dhe të pakuptimta.

GUI (graphical user interface) - interfejs grafik i shfrytëzuar për sisteme operative. Komunikimi ndërmjet shfrytëzuesit dhe programit zhviliohet me anë të shfrytëzimit të ikonave, dritareve dhe të ngjashme. Një shembull për një iterfejs të tillë që e shfrytëzojmë është Windows-i.

Guru - Njeri me kapacitet të lartë i cili dëshiron t'u ndihmojë të tjerëve në zgjedhjen e problemeve të tyre.

H

Hacker - haker. Person për të cilin kompjuteri është hobi. Sot shumë njerëz termin haker e identifikojnë me person i cili në mënyrë të paligjshme hy në kompjuter të huaj.

Halt - ndalesë. Ndalje e realizimit të operacioneve të renditura në programet kompjuterike.

Hand-held computer - kompjuter i vogël që mund të mbahet edhe në dorë.

Hang - rri varur. Mosfunksionim i kompjuterit. Kur kompjuteri rinë varur, i ekrani duket normal, por çfarëdo pune tjetër është e pamundur të futet në funksion.

Hard copy - rezultatet e shtypura në letër.

Hardware - hardueri, gjërat fizike apo të prekshme të kompjuterit.

Help - ndihmë. Funksion i cili është i pranishëm në shumë programe, i cili shërben si ndihmë e shfrytëzuesit për përdorimin e programit.

Hertz (Hz) - herc. Cikël në sekondë me të cilin matet shpejtësia e procesorit në kompjuter.

HEX (Hexadecimal) - Sisitem numëror në matematik, në të cilin si bazë e numërimit është numri 16. Për shfaqjen e numrave përdoren shifrat 0-9 dhe shkronjat A-F. Është shumë i qëlluar për përdorimin e kalkulimeve kompjuterike.

Hidden file - skedar i fshehur. Skedar i cili përmban atribute të cilat nuk lejojnë që emri i skedarit të kopjohet, të fshihet ose të shfletohet.

High tech - teknologji e lartë

Host computer - kompjuter kryesor me të cilin lidhen kompjuterët tjerë.

Hot key - tast ose kombinim i tasteve i cili zbaton instruksion të përcaktuar pa marrë parasysh se çka punon procesori në momentin e dhënë.

HTML (Hyper Text Markup Language) - format hipertekstual për punë me dokumente. Shërben për krijimin e dokumenteve WEB në internet.

Hub - hab. Paisje në të cilën kyçen kompjuterët të cilët janë të lidhur në rrjet.

Hyphenation - ndarje e fjalëve

I

Illegal - jolegal. Parametra hyrëse të cilët janë të papranuara, për shkak se nuk i përmbushin specifikacionet e vendosura në programe.

Image processing - përpunim i grafikonëve

Imaging - proces i shkrimit të grafikës në ndonjë medium, për shembull në shirit.

Implementation - implementim. Instalim i sitemit kompjuterik.

Infrared - teknologji e cila shfrytëzon ndriçimin për lidhjen të kompjuterëve pa kabëll.

Initialization - inicializim. Operacion për formatim të diskut ose disketës, si dhe përgatitje për shkruarjen dhe përdorimin e të dhënave.

Ink-jet printer - shtypës pështyes që hedh ngjyrën në letër.

Input data - të dhënat hyrëse.

Insert mod - rregull për futjen e të dhënave.

Install - instalim, futja fillestare e ndonjë programi në kompjuter.

Instruction - instruksion. Urdhër i destinuar për mikroprocesorin.

Integer - numër i plotë pa presje decimale

L

Line printer - shtypës i cili shtyp përnjëherë një rresht tekst.

Link- lidhje; lidhshmëri.

Load - mbushje, futje e programit në memorje.

LAN (Local Area Network) - rrjet lokal në kuadër të një hapësire ose ndërtese. Lidhje e dy ose më tepër kompjuterëve me kabllo me qëllim të këmbimit të informatave.

Local printer - shtypës i cili është i lidhur drejtpërdrejt me një stacion punues, i cili nuk është në disponim të shfrytëzuesve tjerë të rrjetit.

Login - Paraqitje në kompjuter. Në këtë rast kompjuteri kërkon nga shfrytëzuesi që të identifikohet me emrin dhe shifrën.

Logoff- çlajmërim. Largim nga puna me kompjuter.

Loop - cikël. Renditje të instruksioneve kompjuterike të cilat praktikohen me anë të përsëritjeve, gjersa nuk përmbushet ndonjë kusht.

M

Machine code - kod makine. Përmbledhje e instruksioneve kompjuterike në ndonjë kompjuter të posaçëm i cili niund ta kryejë urdhërin.

Macro - makro. Serial i urdhërave të cilat kryhen me shtypjen e një tasti ose me ndonjë urdhër. Në të shumtën e rasteve i shkruan vetë shfrytëzuesi për ta lehtësuar punën gjatë përsëritjeve të një morie urdhërash.

Mailbox - sandëku postar.

Main program - pjesë kryesore e programit e cila i kontrollon nënprogramet.

Mass storage - pajisje në të cilën mund të vendoset një numër i madh i të dhënave.

Medium - medium. Bartës i të dhënave, shpesh mendohet në disketë, CD-ROM dhe të ngjashme.

MMU (Memory Management Unit) - pajisje e cila udhëheq kujtesën.

Merge - bashkim, kombinim i dy ose më tepër skedarëve.

Message - porosi nga kompjuteri e cila informon për diçka.

MIDI file - skedarë me përshkrime muzikore.

MIPS (Million Instruction Per Second) -milion instuksione në sekondë. Njësi matëse për shpejtësinë me të cilën procesori i kryen instruksionet. Për shembull, procesori Pentium i cili punon në 100 MHz kryen 100 milionë instruksione në sekondë, pra 100 MIPS-a.

Millisecond (ms) - milisekondë. Kohë e barabartë me pjesën e njëmijtë të sekondës. Shfrytëzohet për shprehjen e shpejtësisë te hard disqet.

Mode - regjim i punës; mënyrë e punës. Njëra nga gjendjet alternative të punës së kompjuterit.

MODEM (MOdulator/DEModulator) - modem. Regullator i cili të dhënat e dërguara i shndërron në sinjal telefonik, të qëlluara për lidhje të drejtpërdrejtë telefonike.

Motherboard - pllaka amë e kompjuterit në të cilën janë të lidhura të gjitha elementet e harduerit.

Multimedia - kombinim i tekstit me fotografi dhe zë, videoanimacion.

MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions) - standard për bashkangjitjen e skedarëve në porositë elektronike.

Multitasking - aftësi e sistemit operativ që njëkohësisht të ushtrojë më shumë programe.

N

Network - rrjet i kompjuterit.

NetWare - sistem operativ rrjetor i shpikur nga kompania Novell.

Network adapter - adapter i rrjetit. Kartelë e cila instalohet në kompjuter përmes të cilës ai lidhet në rrjet.

Network administrator - njeriu i cili e mbikëqyrë punën e rrjetit kompjuterik dhe që udhëheqë me të.

Network protocol - protokoll rrjetor. Bashkësi e standardeve kompjuterike në një rrjet.

Node - nyje, pika ngjitëse në rrjein kompjuterik

Non-interlaced - sa i përket disa monitorëve te të cilët topi elektronik pas një kohe e kalon ekranin pa mos lëshuar asnjë vijë.

Notebook computer - kompjuter i vogël me format sa një faqe e letrës.

Numeric keypad - tastierë numerike.

O

OLE (Object Linking and Embedding) -mënyrë e këmbimit të informatave ndërmjet dy skedarëve me aplikim të njëjtë ose të ndryshëm në Windows.

Off-line - i çkyçur

On-line - i kyçur

ODBC (Open Data Base Connectivity) - standard i cili mundëson hyrje në sisteme të ndryshme të bazave të të dhënave.

Operating System - sistem operativ. Softuer i cili është lidhje ndërmjet shfrytëzuesit dhe kompjuterit.

Optical cable - kabëll optik për lidhje rrjetore të kompjuterëve me të cilin arihet shpejtësi e madhe në përcjelljen e të dhënave.

OCR (Optical Character Recognition) - njohje e simboleve optike. Program i cili identifikon shenjat e shkruara dhe ato të shtypura dhe pastaj krijon skedar tekstual.

OEM (Original Equipment Manifacturer) - prodhues i komponenteve të ndryshëm, të cilët pastaj lidhen me klientin, e emri i tij figuron në kompjuter.

Overflow - tejkalim. Gjendje e cila paraqitet si rezultat i operacionit aritmetik; e tejkalon kapacitetin e kujtesës për ruajtjen e rezultatit.

Overload - ngarkim i tepërt. Ngarkim më i j madh sesa pajisja; mund ta mban atë për të cilën është konstruktuar.

Overstrike - nënvizim.

Overtype - shkrim përmbi tekst.

Overwrite - mbulim i informatës e cila më parë ka qenë në atë vend.

P

Page break - ndërprerje e faqes. Vend ku mbaron një faqe dhe fillon faqja tjetër.

Page layout - pamje e faqes

Ppm (pages per minute) - faqe në minute. Njësi matëse e shpejtësisë së shtypësit gjatë shtypjes.

Pagination - operacion automatik te programet për përpunimin e tekstit, i cili shërben për renditjen e tekstit nëpër faqe me numerimin e tyre.

Palmtop computer - kompjuter i vogël i cili mund të mbahet në një dorë.

PASCAL - Paskali. Gjuhë kompjuterike.

Password - Fjalë e fshehur e cila përdoret për hyrje në sistemin kompjuterik.

Patch - arnim. Ndryshim i kodit programor, i cili zakonisht bëhet pas mbarimit të softuerit me qëllim që të përmirësohen disa gabime.

Path name - emri i datotekës së bashku me rrugën me të cilën arihet deti tek ajo.

Pause - pauzë. Tast ose urdhër i cili përkohësisht e ndërpren punën e ndonjë programi.

Peer-to-peer - rrjet lokal ku çdo kompjuter i kyçur është i barabartë. Në rrjet nuk ekziston server.

Peripheral device - pajisje e harduerit e cila kyçet në kompjuter.

Permanent SWAP file - skedar i përhershëm në Windows me të cilin shtresohen të dhënat dhe instruksionet programore kur nuk mund të vendosen në kujtesën RAM.

PCMCIA (Personal Computer Memory Card International Association) - komitet i cili krijoj standarde për memorje me kapacitet më të madh e aplikuar te kompjuterët laptop.

PIXEL (Picture Element) - Element më i vogël i monitorit kompjuterik i cili mundë të kontroliohet. Sa më i madh të jetë numri i pikselave, aq më e mirë është rezoluta.

Pirate - person i cili merret me formën ilegale të kopjimit të softuerave.

Plasma display - teknologji e përdorur për konstruimin e ekranit te kompjuterët laptop.

Plotter - vizatues. Pajisje e cila shërben për vizatimin e rezultateve të përfituara nga kompjuteri.

Plug and play - kyçe dhe puno. Pajisje të cilat kompjuteri automatikisht i detekton dhe i instalon drajverat e nevojshëm në të.

Pointer - tregues. Fotografi e vogël në ekran, zakonisht në formë të shigjetës; lëvizjet e saja kontrollohen nëpërmjet minakut.

Port - portë; lidhje; hyrje.

Portability - përcjellshmëri. Cilësi e programave kompjuterike që të mund të adaptohen në lloj-lloj tipash të kompjuterëve.

Power supply - furnizues i rrymes te kompjuteri.

Print queue - pritje, rend për shtyp.

Print server - zakonisht njëri prej kompjuterëve në rrjet i cili dirigjon me të gjitha kërkesat për shtyp dhe me të gjithë shtypësit që janë të lidhura në rrjet.

Printer driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit që të punojë me shtypësin.

Procedure - rradhitje e instruksioneve kompjuterike të cilat bashkarisht veprojnë për një nevojë dhe detyrë të caktuar.

Processing - përpunim i të dhënave.

Programming language - gjuhë programore me të cilën programeri e shkruan programin kompjuterik.

Prompt - shenjë për thirrje; shërben për shkruarjen e urdhërave.

Purge - shlyerje pas së cilës të dhënat e shlyera nuk mund të kthehen më.

Q

Query - pyetje. Instruksion kompjuterik i cili i parashtron pyejte bazës së të dhënave.

Quit - ndalje. Urdhër me të cilën para kohe ndalet ekzekutimi i programit.

QWERTY - tastier në të cilën rreshti më i lartë i saj fillon me shkronjat Q, W, E, R, T, Y. Ekzistojnë edhe lloje tjera të tastierëve si per shembull QWERTZ.

R

Radio button - radio sustë. Mund të zgjedhim vetëm një sustë të këtij lloji në program.

RAM (Random Access Memory) - kujtesa kryesore kompjuterike në të cilën janë të vendosura të dhënat të cilat përpunohen.

Read-only - vetëm lexim. Të dhënat mund të lexohen, por jo edhe të ndryshohen.

ROM (Read Only Memory) - kujtesa e pashlyeshme nga e cila mund të lexohen të dhënat.

RTC (Real Time Clock) - Çip kompjuterik i cili ka funksion të orës që ta informojë kompjuterin për kohën e saktë, datën dhe vitin.

Reboot - përsëri startim të kompjuterit, zakonisht për shkak të rënies së sistemit.

Record - grup i të dhënave të cilat i takojnë një grupacioni. Për shembull, emri i ndonjërit, mbiemri, adresa dhe numri i telefonit.

Recover - kthim në gjendjen normale të punës pas paraqitjes së gabimit në sistem.

RAID (Redundant Array of Inexpensive Drives) - kombinim i më shumë disqeve me qëllim që të rritet siguria e të dhënave nga ndonjë humbje e paparashikuar.

Refresh rate - shpejtësi për freski. Numër maksimal i fotografive që mund të shfaqen në ndonjë monitor për një sekondë. Paraqitet me herc.

RDBMS (Relational Data Base Management System) - sistem për udhëheqjen e bazave të të dhënave.

Remote computer - kompjuter i larguar.

Remote control program - program me komandim prej së largu.

Repeat delay - koha e nevojshme që të shtypet një tast e që të paraqitet karakteri i cli përgatitet që të dale në ekran.

Reset button - sustë për resetim. Sustë në pjesën e përparme të shtëpizës së kompjuterit e cila shërben për vënien e sistemit në gjendjen fillestare të saj.

Resolution - qartësi e përshkruarjes në ekran apo në shtypës.

Response time - kohë për përgjigje nga ana e kompjuterit për ndonjë kërkesë përkatëse.

Restart - startim i përsëritur i kompjuterit.

Retreive - gjetje dhe ndarje në veçanti e ndonjë informate të përcaktuar.

Retry - orvatje e sërishme për të kryer ndonjë instruksion të programit.

Ring network - rrjet unazor.

RJ-45 - konektor i cili i ngjan lidhjes telefonike, por ka 8 tela në vend që të ketë 4.

Root directory - direktoriumi kryesor i një disku.

Router - udhërëfyes. Pajisje rrjetore e cila i dërgon të dhënat në rrjet duke e zgjedhur rrugën më të mirë.

S

Safe mode - gjendje në të cilën startohet Windows-i kur paraqitet ndonjë konflikt në harduer.

Save - shkrim i të dhënave në disk, ku nuk mund të humben pas mbylljes së kompjuterit.

Scanner - skener. Mjet i cili në mënyrë optike lexon ndonjë dokument dhe e shndërron në skedar grafiko-digjital.

Screen - ekran.

Scroll - lëvizje e tekstit lart-poshtë.

Search engine - program për kërkimin e të dhënave. Makina më të njohura për kërkim në internet janë: Yahoo, Altavista, Google etj.

Server - kompjuter në rrjet i cili disa nga resurset e veta i vë në disponim të ndonjë kompjuteri tjetër.

Session - koha në të cilën një shfrytëzues e kalon në rrjet.

Set up - një sistem të vihet në gjendje pune.

Shared file - skedar i përbashkët.

Shut down - kryerje e punës së një sistemi operativ të kompjuterit ose çkyçje e kompjuterit.

SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - protokoll i cili shfrytëzohet për udhëheqjen e këmbimit të postës elektronike ndërmjet dy kompjuterëve.

Slave - i nënshtruar. Kompjuter i cili është i kontrolluar nga një kompjuter tjetër.

Software - të gjitha programet të cilat mund të shfrytëzohen në një kompjuter.

Software development tool - vegla për zhvillimin e programeve.

Sort - renditje e të dhënave me radhitje të re.

Sound card - kartë për zërim.

Storage - kujtesë.

String - varg i shenjave.

SQL (Structured Query Language) - pako e programeve për udhëheqjen e bazave të të dhënave.

Switch - ndërprerës.

System software - softuer sistemor (p.sh. MS-DOS, Windows etj).

English-Albanian dictionary > Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës

См. также в других словарях:

Security token — Several types of security tokens with a penny for scale … Wikipedia
Plug-in hybrid — The Chevrolet Volt is the first mass production plug in hybrid available in the United States. A plug in hybrid electric vehicle (PHEV), plug in hybrid vehicle (PHV), or plug in hybrid is a hybrid vehicle which utilizes rechargeable batteries, or … Wikipedia
Security Module Card — Das Gesundheitsmodernisierungsgesetz hat das Ziel die elektronische Gesundheitskarte einzuführen, welche die bisherige Krankenversichertenkarte ablösen wird. Die gematik GmbH erarbeitet in diesem Zusammenhang die Spezifikationen für die… … Deutsch Wikipedia
Credit card — Personal finance Credit and debt Pawnbroker Student loan Employment contract Salary Wage Empl … Wikipedia
Wireless security — An example wireless router, that can implement wireless security features Wireless security is the prevention of unauthorized access or damage to computers using wireless networks. Many laptop computers have wireless cards pre installed. The… … Wikipedia
Hardware Security Module — A Hardware Security Module (often abbreviated to HSM) is a physical device in form of a plug in card or an external security device that can be attached to general purpose computer and servers.The goals of an HSM are the: (a) secure generation,… … Wikipedia
Secure Digital card — Infobox media name = Secure Digital logo = caption = Pair of SD cards type = Memory card encoding = capacity = Standard SD: 8 MB to 4 GB SDHC: 1 GB to 32 GB [pricerunner.com 2008 08 27] (theoretical max for SDHC is 2 TB.) read = write = standard … Wikipedia
Wireless LAN security — One issue with corporate wireless networks in general, and WLANs in particular, involves the need for security. Many early access points could not discern whether or not a particular user had authorization to access the network. Although this… … Wikipedia
JT LeRoy — Jeremiah Terminator LeRoy was a pen name of American writer Laura Albert. The name was used from 1996 on for publication in magazines such as Nerve [((http://nymag.com/nymetro/news/people/features/14718/ Who is the Real JT LeRoy?] . After the… … Wikipedia
USB flash drive — JumpDrive redirects here. For the fictional propulsion system, see Jump drive. SanDisk Cruzer Micro, a brand of USB flash drives … Wikipedia
Parallel ATA — ATA connector on the right, with two motherboard ATA sockets on the left. Type … Wikipedia

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: с английского на все языки

plug-in security card

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: с английского на все языки

plug-in security card

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка: